- مشکلات شایع اختلال عملکرد جنسی در بیماری ام اس چیست؟
- تفاوت های جنسیتی در اختلال عملکرد جنسی در بزرگسالان مبتلا به ام اس چیست؟
- اختلال جنسی در بزرگسالان مبتلا به ام اس چقدر شایع است؟
- چرا ارزیابی و درمان اختلال عملکرد جنسی مهم است؟
- چگونه اختلال عملکرد جنسی در بیماران مبتلا به ام اس را ارزیابی کنیم؟
- چه موانعی برای ارائه دهندگان برای ارزیابی اختلال عملکرد جنسی وجود دارد؟
- در صورت داشتن مشکلات جنسی چه کنم؟
- چگونه اختلال عملکرد جنسی را در زمینه ام اس درمان کنیم؟
مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس (MS) یک بیماری مزمن است که بر سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) تأثیر می گذارد. ام اس زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی به رشته های عصبی و غلاف میلین (ماده ای چرب که رشته های عصبی سالم را احاطه کرده/عایق می کند) در مغز و نخاع حمله می کند.
اختلال جنسی یکی از علائم شایع ام اس است. با این حال، این یک وضعیت نادرست ا ست که اغلب توسط بیمار و پزشک گزارش نمی شود. اختلال عملکرد جنسی می تواند بر خلق و خو، روابط، عملکرد روزانه و کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. میتوانید از مشاوره جنسی افراد دارای ام اس مرکز سلامت جنسی ژوا زیر نظر دکتر حمید مهرابی استفاده کنید.
مشکلات شایع اختلال عملکرد جنسی در بیماری ام اس چیست؟
مشکلات رایج مربوط به عملکرد جنسی در این جمعیت شامل کاهش حس تناسلی، کاهش میل جنسی و رطوبت واژن، اختلال نعوظ و مشکلات ارگاسم است.
تفاوت های جنسیتی در اختلال عملکرد جنسی در بزرگسالان مبتلا به ام اس چیست؟
از نظر تفاوت های جنسیتی، شایع ترین مشکلات مردان شامل اختلال نعوظ، از دست دادن اعتماد به نفس جنسی، اختلال ارگاسم و بی حسی دستگاه تناسلی است. برای زنان، شایع ترین تظاهرات شامل اختلال ارگاسم، از دست دادن میل جنسی، رطوبت ناکافی واژن و بی حسی دستگاه تناسلی است.
اختلال جنسی در بزرگسالان مبتلا به ام اس چقدر شایع است؟
اگرچه تحقیقات در این زمینه هنوز نسبتاً محدود است، مطالعات نشان می‌دهند که میزان شیوع 40 تا 80 درصد در زنان و 50 تا 90 درصد در مردان است. یک نظرسنجی از بیماران ام اس نشان داد که 67.2٪ از شرکت کنندگان علائم اختلال عملکرد جنسی را تایید کردند که همیشه یا تقریباً همیشه در شش ماه گذشته وجود داشت.
چه چیزی باعث اختلال عملکرد جنسی در بزرگسالان مبتلا به ام اس می شود؟
در جمعیت عمومی، اختلال عملکرد جنسی معمولاً با توجه به جنبه‌های مختلف چرخه پاسخ جنسی (به عنوان مثال، اختلالات میل جنسی، برانگیختگی و ارگاسم) ارزیابی می‌شود. اگرچه علت اختلال عملکرد جنسی در بیماران ام اس هنوز به طور کامل شناخته نشده است، یک مفهوم رایج این است که ماهیت تغییرات جنسی در این بیماری را می توان به علل اولیه، ثانویه یا سوم نسبت داد.
۱-علل اولیه اختلال عملکرد جنسی در ام اس شامل مواردی است که به دلیل اختلالات فیزیولوژیکی مرتبط با ضایعات در قشر و نخاع است که می تواند منجر به بی حسی یا پارستزی شود که مستقیماً بر اندام تناسلی تأثیر می گذارد. از دست دادن میل جنسی، کاهش رطوبت واژن در زنان، و مشکل در شروع یا حفظ نعوظ در مردان. برخی داروها نیز می توانند بر علل اولیه تأثیر بگذارند.
۲- علل ثانویه احتمالاً با تغییرات فیزیکی غیرجنسی مانند خستگی، اسپاسم، درد و اختلال عملکرد مثانه و روده مرتبط است.
۳- علل سوم به متغیرهای روانی-اجتماعی اطلاق می شود که می تواند با عملکرد یا رضایت جنسی تداخل داشته باشد، از جمله تغییر در نقش های اجتماعی، افسردگی، تضعیف روحیه و مشکلات بین فردی.
چرا ارزیابی و درمان اختلال عملکرد جنسی مهم است؟
علیرغم فراوانی بالای اختلال عملکرد جنسی در افراد مبتلا به ام اس، اغلب نادیده گرفته می شود و توسط ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی به آن توجه نمی شود. بیماران نیز تمایل دارند این مشکل را کمتر گزارش کنند. علاوه بر این، تحقیقات در این زمینه محدود است. اختلال عملکرد جنسی بر افراد جوان و مسن تأثیر می گذارد و می تواند تأثیر قابل توجهی بر روابط و کیفیت زندگی افراد داشته باشد.
چگونه اختلال عملکرد جنسی در بیماران مبتلا به ام اس را ارزیابی کنیم؟
یک پزشک می تواند علائم اختلال عملکرد جنسی را به عنوان بخشی از بررسی معمول سیستم ها هنگام پرس و جو در مورد عملکرد مثانه و روده بررسی کند. بررسی داروهای فعلی و عوارض جانبی احتمالی که ممکن است عملکرد جنسی را مختل کند، همیشه مفید است.
گزینه دیگر استفاده از پرسشنامه صمیمیت و جنسیت مولتیپل اسکلروزیس یک معیار خودگزارشی 19 ماده ای است که به سه بعد اختلال عملکرد جنسی (یعنی علل اولیه، ثانویه و سوم) می پردازد. این پرسشنامه با استفاده از مقیاس لیکرت 5 درجه ای که به ترتیب فراوانی تجربه (1 هرگز، 2 تقریباً هرگز، 3 گاه به گاه، 4 تقریباً همیشه و 5 همیشه)، سطحی را ارزیابی می کند که در آن علائم ام اس با روابط جنسی فرد تداخل داشته است. عملکرد در 6 ماه گذشته این تنها مقیاسی است که به طور خاص برای جمعیت ام اس طراحی و تایید شده است. یکی از مزایای MSISQ-19 این است که تکمیل آن فقط 2 دقیقه طول می کشد و می توان قبل از بازدید این کار را انجام داد. اگر غربالگری برای علائم اختلال عملکرد جنسی مثبت باشد، پزشک می‌تواند پیگیری کند و بپرسد که آیا بیمار برای این علائم کمک می‌خواهد یا خیر.
چه موانعی برای ارائه دهندگان برای ارزیابی اختلال عملکرد جنسی وجود دارد؟
مطالعه ای که توسط گریسوالد (2003) انجام شد، گروهی از متخصصان مراقبت های بهداشتی تخصصی ام اس را مورد بررسی قرار داد و دریافت که دلیل اصلی ارزیابی نکردن اختلال عملکرد جنسی، زمان محدود با بیماران (44٪) است. موانع دیگر عبارتند از: ناراحتی بیمار (12.5٪)، فقدان آموزش حرفه ای یا راحتی (6.9٪)، سایر اولویت ها (5.6٪)، پوشش پزشکی محدود به طوری که آنها قادر به پرداخت هزینه نیستند.
سایر موانع ممکن است شامل منابع موجود و دامنه عمل باشد. داشتن فهرستی از مراجعین به پزشک و روانشناسی سلامت که در زمینه اختلال عملکرد جنسی تخصص دارند می تواند در این موارد مفید باشد. علاوه بر این، ارائه مواد آموزشی در برخی موارد مفید بوده است.
در صورت داشتن مشکلات جنسی چه کنم؟
مهمترین نقطه شروع برای مدیریت مسائل جنسی، تمایل به صحبت در مورد آنهاست. برای بسیاری از مردم صحبت کردن در مورد مشکلات جنسی با شریک یا دوستان نزدیک خود مشکل است، چه رسد به پزشک یا روانشناس. اما به یاد داشته باشید که مشکلات جنسی می تواند از علائم ام اس باشد و باید جدی گرفته شود و رویکردهایی برای مدیریت اثرات وجود دارد.
بسیاری از متخصصان مراقبت های بهداشتی،عادت دارند در مورد چنین موضوعاتی به طور منظم صحبت کنند. اگر پشتیبانی کافی دریافت نمی کنید، بخواهید به فردی با تجربه بیشتر در این زمینه معرفی شوید.
تسلیم نشوید، کمک وجود دارد، اما ممکن است لازم باشد که پافشاری کنید.
برخی افراد متوجه می شوند که به جای تمرکز بر مقاربت و دستیابی به ارگاسم، برقراری مجدد صمیمیت می تواند رضایت بخش تر و مفیدتر باشد. صمیمیت چیزی فراتر از داشتن رابطه جنسی است. دست گرفتن، در آغوش گرفتن، نوازش و بوسیدن – که در آن تمرکز بر لمس و احساسات است – عناصر مهم هر رابطه هستند، به خصوص اگر صمیمیت کامل جنسی دشوار باشد. اعتماد به یکدیگر، گذراندن وقت با هم و صرفاً کنار هم بودن نیز حیاتی است.
دور کردن تمرکز از رابطه جنسی، رویکردی است که گاهی اوقات توسط درمانگران جنسی استفاده می شود. می تواند به شما کمک کند تا آنچه را که در رابطه شما مهم است ارزیابی کنید. همچنین میتوانید علایق و علاقه‌های شهوانی و جنسی خود را بدون اینکه فشار بیاورید و فوراً آنها را عملی کنید، در نظر بگیرید.
چگونه اختلال عملکرد جنسی را در زمینه ام اس درمان کنیم؟
درمان بستگی به ماهیت علائم و اینکه آیا آنها به عنوان اولیه، ثانویه یا ثالث طبقه بندی می شوند یا احتمالاً ترکیبی از آنها خواهد بود. رویکرد به درمان از یک مدل چند رشته ای می تواند مفید باشد، که می تواند شامل متخصصان مغز و اعصاب، اورولوژیست ها، پزشکان پرستار و روانشناسان سلامت جنسی باشد. توصیه های خاص را می توان در زیر یافت. از خدمات کلینیک ژوا درمان مشکلات جنسی به صورت تخصصی است.
درمان علل اولیه
۱) اختلال ارگاسم، انزال زودرس/تاخیر:
داروهای فعلی را که می‌توانند کمک کنند (به عنوان مثال، داروهای ضد روان پریشی، SSRIs و… ) را ارزیابی کنید.
درک درستی از عوامل مختلفی که می توانند در ایجاد آن نقش داشته باشند (به عنوان مثال سایر علائم ثانویه یا سوم) به دست آورید.
تمرکز بر مدیریت علائم کمک کننده مناسب است.
۲) کاهش رطوبت واژن:
از روان کننده های محلول در آب ( مانند لوبریکانت) قبل و در حین فعالیت جنسی و/یا روان کننده هایی که حاوی منتول یا سایر عوامل وازواکتیو هستند استفاده کنید زیرا گاهی اوقات می توانند حس را بهبود بخشند.
درمان شناختی رفتاری برای رسیدگی به باورهای غیر مفید در مورد عملکرد جنسی.
زوج درمانی/مشاوره.
۳) کاهش حس تناسلی و پارستزی:
برای برطرف کردن این مشکل میتوان از درمان شناختی رفتاری و یا زوج درمانی بهره گرفت.
۴) اختلال نعوظ:
استفاده از مهارکننده های فسفودی استراز نوع ۵.
داروهای تزریقی برای اختلال نعوظ در ام اس مانند پروستاگلاندین.
کاهش/تغییر SSRIها و سایر داروهایی که می‌توانند در ایجاد آن مؤثر باشند را در نظر بگیرید.
درمان شناختی رفتاری
برای رسیدگی به باورهای غیر مفید در مورد عملکرد جنسی میتوان از درمان شناختی رفتاری نیز بهره برد.
درمان علل ثانویه
۱)خستگی:
استراتژی های صرفه جویی در انرژی مانند برنامه ریزی فعالیت جنسی در زمانی از روز که خستگی ام اس در کمترین حد خود است.
درمان دارویی برای از بین رفتن خستگی.
۲) علائم مثانه و روده:
راهبردهای رفتاری شامل محدود کردن مصرف مایعات قبل از فعالیت جنسی، اجابت مزاج برنامه ریزی شده دو بار در روز و قبل از فعالیت جنسی، استفاده از کاندوم برای نگرانی از نشت ادرار در مردان است.
مداخلات دارویی شامل استفاده از داروهای آنتی کولینرژیک (ممکن است رطوبت واژن را کاهش دهد که می تواند با استفاده از یک روان کننده محلول در آب کاهش یابد).
۳) اسپاستیسیتی:
فیزیوتراپی با تمرکز بر تمرینات دامنه حرکتی.
داروی ضد اسپاسم را 30 دقیقه قبل از فعالیت جنسی مصرف کنید.
برای به حداقل رساندن ناراحتی یا درد ناشی از اسپاسم، موقعیت های جنسی جایگزین را بررسی کنید.
۴) تغییرات شناختی:
برای بهبود توجه و تمرکز مورد نیاز برای فعالیت جنسی موفق، هدف به حداقل رساندن محرک های غیرجنسی و به حداکثر رساندن محرک های حسی و جنسی است.
توانبخشی شناختی ممکن است توصیه شود.
درمان علل سوم
۱) تصویر بدن:
درمان شناختی رفتاری.
مشاوره زوجین یا کمک گرفتن از متخصصین سلامت جنسی.
۲) معکوس کردن نقش:
اگر شریک جنسی مراقب اصلی باشد، ممکن است برای کاهش “تضاد نقش”، سایر اعضای خانواده را برای انجام وظایف مراقبتی برای بیمار بگنجانیم.
مشاوره انفرادی یا زوجی
۳) افسردگی:
درمان شناختی رفتاری.
SNRI هایی مانند ونلافاکسین، دسوونلافاکسین یا دولوکستین را در مقابل SSRI ها مانند فلوکستین، پاروکستین، سرترالین یا سیتالوپرام در نظر بگیرید، که ممکن است منجر به بوجود آمدن مشکلات جنسی شوند.
منابع:
