بررسی اختلالات جنسی چیست و انواع اختلال جنسی و مشکلات جنسی و چه داروهایی می توانند باعث اختلال جنسی شوند و درمان آن برای مردان و زنان خواهیم پرداخت.
اختلالات جنسی چیست
اختلال عملکرد جنسی می تواند هر مشکلی باشد که مانع از رضایت فرد یا زوج از فعالیت جنسی شود. حدود 43 درصد از زنان و 31 درصد از مردان درجاتی از اختلال عملکرد جنسی را گزارش می کنند.
اختلال عملکرد جنسی مشکلی است که می تواند در هر مرحله از چرخه پاسخ جنسی رخ دهد. از احساس رضایت از فعالیت جنسی جلوگیری می کند.
چرخه پاسخ جنسی به طور سنتی شامل میل، برانگیختگی، پلاتو( لحظه قبل ارگاسم، اوج تحریك پذیری جنسی)، ارگاسم و فرونشینی است. میل و برانگیختگی هر دو بخشی از مرحله هیجانی پاسخ جنسی هستند. این مهم است که بدانید زنان همیشه این مراحل را به ترتیب طی نمی کنند.
در حالی که تحقیقات نشان می دهد که اختلال عملکرد جنسی شایع است، بسیاری از مردم دوست ندارند در مورد آن صحبت کنند. از آنجایی که گزینه های درمانی در دسترس هستند، باید نگرانی های خود را با شریک زندگی و ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود در میان بگذارید.
انواع اختلال جنسی چیست؟
اختلال عملکرد جنسی به طور کلی به چهار دسته طبقه بندی می شود:
1- اختلالات میل : عدم تمایل جنسی یا علاقه به رابطه جنسی.
2- اختلالات برانگیختگی : ناتوانی در برانگیختگی فیزیکی یا هیجان زده در حین فعالیت جنسی.
3- اختلالات ارگاسم : تأخیر یا عدم ارگاسم (اوج اوج).
4- اختلالات درد : درد هنگام مقاربت.
به صورت كلی اختلالات جنسی شامل موارد زیر هستند:
1- تاخیر انزال ( دیر انزالی ) : ویژگی برجسته تاخیر در انزال، تاخیر محسوس یا ناتوانی در رسیدن به انزال است. مرد از مشكل یا ناتوانی انزال كردن با وجو تحریك جنسی كافی و میل به انزال كردن خبر میدهد. این شكایت معمولا فعالیت جنسی با همسر را شمال میشود. در بیشتر موارد این تشخیص با گزارش فردی صورت میگیرد. تعریف تاخیر مرز های دقیقی ندارد، به طوری كه در مورد اینكه چه چیزی زمان معقول برای رسیدن به ارگاسم را تشكیل میدهد، یا چه چیزی از نظر اغلب مردان و همسران آن ها به طور غیر قابل قبولی طولانی است، اتفاق نظر وجود ندارد.
2- اختلال نعوذ ( اختلال نعوظی) : ویژگی اصلی این اختلال، ناتوانی مكرر در رسیدن به نعوظ یا حفظ كردن آن هنگام فعالیت جنسی با همسر است. برای اطمینان از اینكه مشكل برای مدت قابل ملاحظه ای وجو داشته است( یعنی حداقل تقریبا 6 ماه) و در اكثر فرصت های جنسی روی میدهد( یعنی، دست كم در 75 درصد مواقع) سابقه جنسی ضروری است. نشانه ها ممكن است فقط در موقعیت های خاصی روی دهد كه انواع خاصی از تحریك یا همسران را شامل میشود. یا امكان دارد به صورت فراگیر در همه نوع موقعیت ها، تحریك یا همسران روی دهد.
3- اختلال ارگاسم در زنان : این اختلال در زنان با مشكل تجربه كردن ارگاسم و یا كاهش محسوس شدت احساسات ارگاسمی مشخص میشود. زنان تنوع زیادی را در نوع و شدت تحریك كه ارگاسم را فراخوانی میكند، نشان میدهد. همچنین، توصیفات ذهنی ارگاسم بسیار متفاوت هستند، بدین معنی كه ارگاسم به شیوه های بسیار متفاوت، هم در بین زنان و هم در فرصت های مختلف در زنی یكسان، تجربه میشود. برای تشخیص اختلال ارگاسم در زنان، نشانه ها باید تقریبا در تمام فرصت های( تقریبا 76 درصد تا 100 درصد) فعالیت جنسی( در زمینه های مشخص یا، اگر فراگیر باشد، در تمام زمینه ها) تجربه شود و حداقل به مدت 6 ماه ادامه داشته باشد.
4- اختلال علاقه/ برانگیختگی جنسی در زن: هنگام ارزیابی اختلال علاقه / برانگیختگی جنسی در زن، باید موقعیت میان فردی به حساب آورده شود. اختلال میل، که به موجب آن زن میل کمتر از همسر برای فعالیت جنسی دارد، برای تشخیص دادن اختلال علاقه / برانگیختگی جنسی در زن کافی نیست. برای اینکه ملاک های این اختلال برآورده شوند، باید فقدان یا کاهش فراوانی یا شدت حداقل سه مورد از شش شاخص به مدت دست کم تقریبا ۶ ماه وجود داشته باشد.
تغییرات کوتاه مدت در علاقه یا برانگیختگی جنسی رایج هستند و ممکن است پاسخ های انطباقی به رویدادهایی در زندگی زن بوده و بیانگر کژکاری جنسی نباشند. تشخیص اختلال علاقه / برانگیختگی جنسی در زن مستلزم حداقل مدت نشانه ها برای تقریبا ۶ ماه است، بدین معنی که نشانه ها باید مشکل بادوام باشند.
5- اختلال درد / دخول تناسلی – لگنی :اختلال درد / دخول تناسلی – لگنی به چهار بعد نشانه همزمان اشاره دارد: مشكل داشتن در رابطه جنسی، درد تناسلی – لگنی، ترس از درد یا دخول واژنی، تنش عضلات كف لگن.
این اختلال اغلب با كژكاری های جنسی دیگر، مخصوصا كاهش در میل و علاقه جنسی( اختلال علاقه/ برانگیختگی جنسی در زن) ارتباط دارد.
6- اختلال میل جنسی كم در مردان ( بی میلی جنسی در مردان ): این اختلال در مردان گاهی با مسائل نعوذی و یا انزال ارتباط دارد. برای مثال، مشكلات مداوم در رسیدن به نعوظ ممكن است باعث شود كه مرد علاقه خود را به فعالیت جنسی از دست بدهد. مردان مبتلا به اختلال میل جنسی كم كار، اغلب میگویند كه دیگر فعالیت جنسی را شروع نمیكنند و ممكن است خیلی كم پذیرای اقدام همسر برای شروع كردن فعالیت جنسی باشند.
7- انزال زودرس ( زود انزالی ): شماری از مردان مبتلا به انزال زودرس یا زودانزالی از احساس ندشتن كنترل بر انزال شكایت دارند و میگویند از ناتوانی مورد انتظار خود در به تاخیر انداختن انزال در فعالیت های جنسی آینده نگران هستند.
چه کسانی تحت تاثیر اختلالات جنسی هستند؟
اختلال عملکرد جنسی می تواند هر سنی را تحت تاثیر قرار دهد، اگرچه در افراد بالای 40 سال شایع تر است زیرا اغلب با کاهش سلامت مرتبط با افزایش سن مرتبط است.
علائم اختلال عملکرد جنسی چیست؟
اختلالات جنسی مردان
1- ناتوانی در دستیابی یا حفظ نعوظ (آلت تناسلی سفت) مناسب برای مقاربت ( اختلال نعوظ ).
2- عدم وجود یا تاخیر در انزال علیرغم تحریک جنسی کافی ( تأخیر در انزال ، دیرانزالی ).
3- ناتوانی در کنترل زمان انزال ( انزال زودرس ).
اختلالات جنسی زنان
1- ناتوانی در رسیدن به ارگاسم.
2- روانکاری ناکافی واژن قبل و در حین مقاربت.
3- ناتوانی در شل کردن ماهیچه های واژن به اندازه کافی برای مقاربت.
در مردان و زنان:
1- عدم علاقه یا تمایل به رابطه جنسی.
2- ناتوانی در برانگیختگی
3- درد با مقاربت.
چه چیزی باعث اختلال در عملکرد جنسی می شود؟
علل فیزیکی: بسیاری از شرایط فیزیکی و/یا پزشکی می توانند باعث ایجاد مشکلاتی در عملکرد جنسی شوند. این شرایط عبارتند از دیابت، بیماری قلبی و عروقی (رگ های خونی)، اختلالات عصبی، عدم تعادل هورمونی، بیماری های مزمن مانند نارسایی کلیه یا کبد و اعتیاد به الکل و سوء مصرف مواد. علاوه بر این، عوارض جانبی برخی داروها، از جمله برخی داروهای ضد افسردگی، می تواند بر عملکرد جنسی تأثیر بگذارد.
علل روانشناختی: اینها شامل استرس و اضطراب ناشی از کار، نگرانی در مورد عملکرد جنسی، مشکلات زناشویی یا روابط، افسردگی، احساس گناه، نگرانی در مورد تصویر بدن و تأثیرات آسیب جنسی گذشته است.
چه داروهایی می توانند باعث اختلال جنسی شوند؟
برخی از داروهای تجویزی و حتی داروهای بدون نسخه می توانند بر عملکرد جنسی تأثیر بگذارند. برخی از داروها می توانند بر میل جنسی (میل) و برخی دیگر می توانند بر توانایی برانگیختگی یا رسیدن به ارگاسم تأثیر بگذارند. خطر عوارض جانبی جنسی زمانی افزایش می یابد که فردی چندین دارو مصرف کند.
عوارض جانبی برخی از داروها كه در عملكرد جنسی اختلال بوجود می آورند:
برخی از آنتی هیستامین ها و ضد احتقان های بدون نسخه می توانند باعث اختلال نعوظ یا مشکلات انزال شوند.
1- داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، از جمله آمی تریپتیلین (Elavil)، دوکسپین (Sinequan)، ایمی پرامین (Tofranil) و نورتریپتیلین (Aventyl، Pamelor).
2- مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs)، از جمله فنلزین (ناردیل) و ترانیل سیپرومین (پارنات).
3- داروهای ضد روان پریشی، از جمله تیوریدازین (Mellaril)، تیوتیکسن (Navane) و هالوپریدول (Haldol).
4- داروهای ضد شیدایی مانند کربنات لیتیوم (Eskalith، Lithobid).
5- مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند فلوکستین (پروزاک)، سرترالین (زولوفت) و پاروکستین (پاکسیل).
داروهای زیر ممکن است باعث اختلال نعوظ شوند:
1- داروهای ضد فشار خون (برای درمان فشار خون بالا استفاده می شود)
2- دیورتیک ها، از جمله اسپیرونولاکتون (آلداکتون) و تیازیدها (دیوریل، ناتورتین و دیگران)
3- عوامل مرکزی، از جمله متیل دوپا (آلدومت) و رزرپین (سرپاسیل، رائودیکسین)
مسدود کننده های آدرنرژیک، از جمله پرازوسین (مینی پرس) و ترازوسین (هیترین)
مسدودکننده های ب-آدرنرژیک (بتا)، از جمله پروپرانولول (ایندرال) و متوپرولول (لوپرسور)
داروهای زیر ممکن است میل جنسی را کاهش دهند:
1- هورمون ها
2- لوپرولید (لوپرون)
3- گوسرلین (زولادکس)
اختلال عملکرد جنسی چگونه تشخیص داده می شود؟
در بیشتر موارد، متوجه می شوید که چیزی در لذت شما (یا لذت شریک زندگی) از یک رابطه جنسی تداخل دارد. روان شناس شما معمولاً با یک سابقه کامل علائم و یک وضعیت فیزیکی شروع می کند. آنها ممکن است آزمایش‌های تشخیصی را برای رد کردن مشکلات پزشکی که ممکن است در ایجاد اختلال نقش داشته باشند، درخواست کنند. به طور معمول آزمایش های آزمایشگاهی نقش بسیار محدودی در تشخیص اختلال عملکرد جنسی ایفا می کند.
ارزیابی نگرش ها در مورد رابطه جنسی، و همچنین سایر عوامل احتمالی کمک کننده – ترس، اضطراب، تروما/سوءاستفاده جنسی گذشته، نگرانی های مربوط به رابطه، داروها، مصرف الکل یا مواد مخدر و غیره – به پزشک کمک می کند تا علت اصلی مشکل را درک کند و توصیه کند.
درمان اختلال جنسی
بیشتر انواع اختلالات جنسی را می توان با درمان مشکلات جسمی یا روانی زمینه ای برطرف کرد. برای این منظور باید نزد روان شناسان سلامت جنسی بروید و مشكل خود را با آن ها در میان بگذارید. سایر استراتژی های درمانی عبارتند از:
دارو: هنگامی که یک دارو دلیل اختلال عملکرد باشد، تغییر در دارو ممکن است کمک کند. مردان و زنانی که دچار کمبود هورمون هستند ممکن است از تزریقات هورمونی، قرص ها یا کرم ها سود ببرند. برای مردان، داروهایی از جمله سیلدنافیل (Viagra)، تادالافیل (Cialis)، واردنافیل (Levitra، Staxyn) و آوانافیل (Stendra) ممکن است با افزایش جریان خون در آلت تناسلی به بهبود عملکرد جنسی کمک کنند. برای زنان، می توان از گزینه های هورمونی مانند استروژن و تستوسترون استفاده کرد (اگرچه این داروها برای این منظور تایید نشده اند). در زنان قبل از یائسگی، دو دارو وجود دارد که توسط FDA برای درمان کم میل تایید شده است، از جمله فلیبانسرین (Addyi) و برملانوتید (Vyleesi).
کمک های مکانیکی: وسایل کمکی مانند دستگاه های خلاء و کاشت آلت تناسلی ممکن است به مردان مبتلا به اختلال نعوظ (ناتوانی در دستیابی یا حفظ نعوظ) کمک کند. گشادکننده ها ممکن است به زنانی که دچار تنگی واژن می شوند کمک کند.
درمانگری جنسی: درمانگرهای سلامت جنسی می توانند افرادی را که مشکلات جنسی را تجربه می کنند را درمان كنند. درمانگران اغلب مشاوران زناشویی خوبی نیز هستند. برای زوجی که می خواهند از رابطه جنسی خود لذت ببرند، کار کردن با یک متخصص آموزش دیده ارزش زمان و تلاش را دارد.
درمان‌های رفتاری: این درمان‌ها شامل تکنیک‌های مختلف، از جمله بینش در مورد رفتارهای مضر در رابطه، یا تکنیک‌هایی مانند خود تحریکی برای درمان مشکلات برانگیختگی و/یا ارگاسم است.
روان درمانی: درمان با یک مشاور جنسی آموزش دیده و متخصص سکسولوژی می تواند به شما کمک کند آسیب های جنسی از گذشته، احساس اضطراب، ترس، گناه و تصویر ضعیف بدن را برطرف کنید. همه این عوامل ممکن است بر عملکرد جنسی تأثیر بگذارد.
آموزش و ارتباطات: آموزش در مورد رابطه جنسی و رفتارها و پاسخ های جنسی ممکن است به شما کمک کند بر اضطراب های مربوط به عملکرد جنسی غلبه کنید. گفتگوی باز با شریک زندگی خود در مورد نیازها و نگرانی های شما نیز به غلبه بر بسیاری از موانع برای زندگی جنسی سالم کمک می کند.
منابع:
راهنماي تشخيصي و اماري اختلالات روانی (DSM-5)
